Στην αρχαία ιταλική χερσόνησο,κυρίως στην κεντρική και νότια, μιλιόταν μια ομάδα συγγενικών,ινδοευρωπαϊκών γλωσσών των λεγόμενων και ιταλικών.Ήταν ένα σύνολο γλωσσών αυτόνομων γλωσσών,συγγενικών μεταξύ τους.
Μέχρι τον 1ο αιώνα μ.Χ. είχαν εξαφανιστεί όλες πλην μίας που επικράτησε παντού στη χερσόνησο,των λατινικών.Πιο κοντά στις ιταλικές από τους άλλους κλάδους της ινδοευρωπαϊκής είναι οι κελτικές με τις οποίες κατατάσσονται σε έναν ευρύτερο γαλλοϊταλικό κλάδο.
Οι ιταλικές,λοιπόν,γλώσσες χωρίζονται σε δύο βασικούς κλάδους:
ο φαλισκολατινικός κλάδος περιλαμβάνει τις:
Εκτός από αυτές στις ιταλικές γλώσσες κάποιες φορές χωρίς μεγάλη σιγουριά περιλαμβάνονται και τα βενετικά τα οποία όμως είχαν και πολλά κοινά χαρακτηριστικά με τις γερμανικές γλώσσες.
Επίσης τα Αικουϊανικά ανατολικά και πολύ κοντά στη Ρώμη και τα Βεστιανικά από τους Βεστίνους στην βορειοανατολική Ιταλία.Αυτές μέχρι σήμερα δεν έχουν καταταχθεί σε κάποιο ιταλικό κλάδο.
Με την επέκταση των Λατίνων και την εξάπλωση της στρατιωτικής και πολιτικής επιρροής τους σε ολόκληρη τη χερσόνησο,οι ντόπιες γλώσσες άρχισαν να φθείρονται από λαϊκά λατινικά και τελικά αντικαταστάθηκαν παντού από αυτά.
Η λατινική ακολούθως επεκτάθηκε στα πέρατα της αυτοκρατορίας και πολλοί λαοί την υιοθέτησαν ξεχνώντας σε πολλές περιπτώσεις παντελώς τη μητρική τους γλώσσα.Απόγονοί της σήμερα είναι οι ρωμανικές γλώσσες (γαλλικά,ιταλικά,ρουμάνικα,ισπανικά,πορτογαλλικά,βλάχικα και άλλες)
Οι πρώτες γραπτές μαρτυρίες που έχουμε από αυτές είναι επιγραφές στην Ουμβρική γλώσσα που χρονολογούνται στον 7ο αιώνα π.Χ.Είναι γραμμένες στο ελληνικό αλφάβητο όπως και όλες οι άλλες επιγραφές των ιταλικών γλωσσών.
Στις ιταλικές γλώσσες αυτές εμφανίζονται επιρροές λιγότερο από τα ετρουσκικά και κυρίως από τα αρχαία ελληνικά.
Οι λεγόμενες ιταλικές γλώσσες ήταν ινδοευρωπαϊκής προέλευσης και δεν πρέπει να συγχέονται με κάποιες γλώσσες που μιλιούνταν στο βορρά,όπως τα ετρουσκικά και τα ραιτικά,οι οποίες είναι προϊνδοευρωπαϊκές και αγνώστου προελεύσεως.
Επίσης δεν περιλαμβάνονται οι γλώσσες της Σικελίας,τα σικελικά (ινδ.),ελυμιανά (άγνωστης προελ. ίσως και ινδ.) και σικενικά (αγν.προελ.).
Μέχρι τον 1ο αιώνα μ.Χ. είχαν εξαφανιστεί όλες πλην μίας που επικράτησε παντού στη χερσόνησο,των λατινικών.Πιο κοντά στις ιταλικές από τους άλλους κλάδους της ινδοευρωπαϊκής είναι οι κελτικές με τις οποίες κατατάσσονται σε έναν ευρύτερο γαλλοϊταλικό κλάδο.
 |
| οι παλαιοϊταλικές γλώσσες |
Οι ιταλικές,λοιπόν,γλώσσες χωρίζονται σε δύο βασικούς κλάδους:
- τον οσκοουμβρικό
- και τον φαλισκολατινικό
- οσκικά (νοτιοκεντρική Ιταλία)
- ουμβρικά (βορειοκεντρική Ιταλία)
- βολσκικά
- μαρσινικά
- νότια πισκενικά (κεντρική Ιταλία)
- σαβινικά (κεντρικά Απέννινα)
- λατινικά (στο Λάτιο)
- φαλισκανικά (βόρεια της Ρώμης και πιθανώς στη Σαρδηνία)
Επίσης τα Αικουϊανικά ανατολικά και πολύ κοντά στη Ρώμη και τα Βεστιανικά από τους Βεστίνους στην βορειοανατολική Ιταλία.Αυτές μέχρι σήμερα δεν έχουν καταταχθεί σε κάποιο ιταλικό κλάδο.
Με την επέκταση των Λατίνων και την εξάπλωση της στρατιωτικής και πολιτικής επιρροής τους σε ολόκληρη τη χερσόνησο,οι ντόπιες γλώσσες άρχισαν να φθείρονται από λαϊκά λατινικά και τελικά αντικαταστάθηκαν παντού από αυτά.
Η λατινική ακολούθως επεκτάθηκε στα πέρατα της αυτοκρατορίας και πολλοί λαοί την υιοθέτησαν ξεχνώντας σε πολλές περιπτώσεις παντελώς τη μητρική τους γλώσσα.Απόγονοί της σήμερα είναι οι ρωμανικές γλώσσες (γαλλικά,ιταλικά,ρουμάνικα,ισπανικά,πορτογαλλικά,βλάχικα και άλλες)
Οι πρώτες γραπτές μαρτυρίες που έχουμε από αυτές είναι επιγραφές στην Ουμβρική γλώσσα που χρονολογούνται στον 7ο αιώνα π.Χ.Είναι γραμμένες στο ελληνικό αλφάβητο όπως και όλες οι άλλες επιγραφές των ιταλικών γλωσσών.
Στις ιταλικές γλώσσες αυτές εμφανίζονται επιρροές λιγότερο από τα ετρουσκικά και κυρίως από τα αρχαία ελληνικά.
Οι λεγόμενες ιταλικές γλώσσες ήταν ινδοευρωπαϊκής προέλευσης και δεν πρέπει να συγχέονται με κάποιες γλώσσες που μιλιούνταν στο βορρά,όπως τα ετρουσκικά και τα ραιτικά,οι οποίες είναι προϊνδοευρωπαϊκές και αγνώστου προελεύσεως.
Επίσης δεν περιλαμβάνονται οι γλώσσες της Σικελίας,τα σικελικά (ινδ.),ελυμιανά (άγνωστης προελ. ίσως και ινδ.) και σικενικά (αγν.προελ.).
