Τα αφρικάανς είναι μια γερμανογενής γλώσσα θυγατρική της ολλανδικής που μιλιέται στη Νότια και νοτιοδυτική Αφρική.Προήλθε από τις ολλανδικές διαλέκτους που έφεραν στην περιοχή Ολλανδοί άποικοι κατά τον 18ο αιώνα.Από τότε έχει διαφοροποιηθεί από τα ολλανδικά και έχει εξελιχθεί σε χωριστή γλώσσα.Παρ'όλα αυτά ανάμεσα σε ομιλητές των δύο γλωσσών υπάρχει μεγάλη δυνατότητα αλληλοκατανόησης,ιδιαίτερα στο γραπτό λόγο.
Στις αρχές του 18ου αιώνα άρχισε να αντικαθιστά τα Μαλάι ως γλώσσα διδασκαλίας στα μουσουλμανικά σχολεία στη Νότια Αφρική και εκείνη την εποχή γραφόταν στο αραβικό αλφάβητο.Λίγες δεκαετίες αργότερα άρχισε να εμφανίζονται δημοσιεύματα σε εφημερίδες,θρησκευτικά και πολιτικά έργα γραμμένα στο λατινικό αλφάβητο το οποίο τελικά καθιερώθηκε.Ακολούθησε η έκδοση στο λατινικό γραμματικών,λεξικών και πολλών άλλων βιβλίων.
κατανομή των αφρικάανς στη Νότια Αφρική
Στις αρχές του 20ου αιώνα η γλώσσα έπαψε να θεωρείται ώς μια λαϊκή εκδοχή των λατινικών και αναγνωρίστηκε ως η επίσημη γλώσσα της Νότιας Αφρικής.Μάλιστα είναι η γλώσσα με το μεγαλύτερο αριθμό πρώτων ομιλητών που καταλαμβάνει τη μεγαλύτερη γεωγραφική έκταση στο πολύγλωσσο τοπίο της χώρας.
Στο πολύγλωσσο σκηνικό της Εκτός από τη Ν.Α. η γλώσσα μιλιέται στην γειτονική Ναμίμπια από το 10 τοις εκατό του πληθυσμού ,όπου είναι επίσης αναγνωρισμένη μία από τις επίσημες κρατικές γλώσσες.Υπολογίζεται ότι περίπου 10 εκατομμύρια άτομα τη μιλούν ως πρώτη και δεύτερη γλώσσα και επιπλέον 5-8 εκατομμύρια έχουν βασική γνώσση της.
χώρες που μιλιούνται τα αφρικάανς
Γλωσσολογικά κατατάσσεται στις κάτω φραγκονικές γλώσσες του γερμανικού κλάδου με πιο συγγενική όπως είπα τα ολλανδικά και τα φλαμανδικά.Ένα ποσοστό 5 με 10% προέρχεται από τα Μαλάι και αφρικανικές γλώσσες.Εκτός από το λεξιλόγιο διαφορές υπάρχουν με τα ολλανδικά και σε κάποια στοιχεία της γραμματικής και του συντακτικού.
Δείγμα της γλώσσας
Afrikaans is 'n Nederfrankiese taal wat 'n lid is van die Germaanse taalgroep. Afrikaans is een van die jongste erkende tale. Dit is op 8 Mei 1925 as 'n amptelike taal erken, en is tans die derde jongste Germaanse taal wat amptelike status geniet, naas Faroërs (of Faroëes) wat in 1948 grondwetlik erken is en Luxemburgs (of Lëtzebuergesch) wat hierdie status in 1984 gekry het.
Τα γιόρουμπα (èdè
Yorùbá) είναι μια δυτικοαφρικανική
γλώσσα της οικογένειας του Νίγηρα-Κονγκό
που μιλιούνται από περίπου 20 εκ άτομα
κυρίως στη νότια Νιγηρία,το Μπενίν και
το Τόνγκο καθώς και από κοινότητες
μεταναστών γιόρουμπα στο εξωτερικό.Συγγενεύει
με τη γλώσσα ιτσεκίρι στο δέλτα του
ποταμού Νίγηρα και τηνιγκάλα στην
κεντρική Νιγηρία.Μια διαλεκτό της η
λεγόμενη λουκούμι χρησιμοποιείται στη
λειτουργία της Σαντερίας,μιας θρησκείας
αφρικανικής προέλευσης στην Κούβα και
την Αμερική.Χαρακτηριστική είναι η
ύπαρξη τόνων (προσωδία) όπως στα
κινέζικα και τα πουντζάμπι.Γράφονται στο λατινικό αλφάβητο
ενώ παλιότερα στο αραβικό.
Fff
το αλφάβητο γιόρουμπα
Τα γιόρουμπα γράφονται στο λατινικό αλφάβητο με τη χρήση μιας κάθετης γραμμής για να σημειωθούν τα ανοιχτά και κλειστά φωνήεντα.Επιπλέον χρησιμοποιούνται τρία διακριτικά σημεία για να αποδόσουν τους τόνους:η οξεία ‹´› , η βαρεία‹`› και το προαιρετικά το μακρόν ‹¯›.
Η γλώσσα των Ζουλού ονομάζεται ισιζούλου και ανήκει στις γλώσσες νγκούνι,υποομάδα της μεγάλης αφρικανικής γλωσσικής οικογένειας μπάντου.Μιλιέται από περίπου 10 εκ άτομα ως μητρική κυρίως στη Νότια Αφρική.Φωνολογικά είναι μια πολύ πλούσια γλώσσα και έχει μια από τις πιο πολύπλοκες γραμματικές στον κόσμο.Έχει επηρεαστεί κυρίως από τη γλώσσα τζόσα ενώ σε κάποιες περιπτώσεις κάποιες λέξεις ζουλού έχουν περάσει στα αγγλικά,όπως η λέξη μάμπα,ένα είδος δηλητηριώδους φιδιού.
περιεχόμενα της ανάρτησης
κατάσταση της γλώσσας
κατάταξη και σχέση με άλλες γλώσσες
χαρακτηριστικά της γλώσσας
φωνολογία
αλφάβητο
οι Ζουλού
λέξεις και φράσεις Ζουλού
κατάσταση της γλώσσας
Τα ζουλού είναι πολύ σημαντικά για τη Νότια Αφρική.Δέκα εκατομύρια τη μιλούν ως μητρική (24 τοις εκατό του πλυθησμού) ,ενώ ο μισός πλυθησμός της χώρας την κατανοεί.Μέχρι το 1994 όλες οι κυβερνήσεις χρησιμοποιούσαν ως επίσημη γλώσσα είτε τα αγγλικά,είτε τα ολλανδικά και αργότερα τα αφρικάανς.Μετά την πτώση όμως του απαρτχάιντ ηδημοτικότητα της γλώσσας άρχισε συνεχώς να ανεβαίνει και πολλά άτομα επλέγουν να τη μάθουν ως δεύτερη ,ενώ στο λύκειο πάρα πολλοί την επιλέγουν ως πρώτη γλώσσα στην οποία θα παρακολουθήσουν την εκπαίδευσή τους.Σήμερα τα ζουλού αναγνωρίζεται ως μίας από τις επίσημες γλώσσες του κράτους της Νότιας Αφρικής.
κατάταξη και σχέση με άλλες γλώσσες
Η γλώσσα ανήκει στον νοτιοανατολικό κλάδο των γλωσσών μπάντου,στην υποομάδα νγκούνι.Τα ζουλού θεωρούνται καταληπτά από τους ομιλητές της κύριαρχης γλώσσας του Ακρωτηρίου,τα Τζόσα αλλά και από ομιλητές των άλλων γλωσσών νγκούνι.Εξαιτίας αύτου του γεγονότος και όσων ανέφερα πιο πάνω τα ζούλου θα μπορούσαν να εξελιχθούν σε λίνγκουα φράνκα της ανατολικής Νότιας Αφρικής.Κάτι τέτοιο όμως μάλλον δεν θα συμβεί αφού οι ομιλητές τζόσα είναι κοινωνικά ισχυροί.
χαρακτηριστικά της γλώσσας
Όπως όλες οι γλώσσες μπάντου,τα ζουλού είναι μια συγκολλητική γλώσσα,δηλαδή σχηματίζει λέξεις προσθέτοντας επιθέματα στο τέλος μια λέξεις,όπως και τα τουρκικά.Η γραμματική της είναι εξαιρετικά πολύπλοκη για έναν ομιλητή ινδοευρωπαϊκής γλώσσας και θεωρείται από τις πιο δύσκολες στον κόσμο.Για παράδειγμα τα ουσιαστικά στα ζουλού έχουν 15 γένη!
Τα ζουλού έχουν δύο ποικιλίες,αυτή που διδάσκεται στα σχολεία και την καθομιλουμένη,λαϊκή.Η λαϊκή ζουλού χρησιμοποιεί πολλές αγγλικές λέξεις,που απουσιάζουν από τη σχολική γλώσσα η οποία τείνει να αντικαθιστά τις αγγλικές με λέξεις ζουλού.Αυτό δημιουργεί κάποια προβλήματα στη νεότερη γενιά,αφού δυσκολεύται να καταλάβει τη λαϊκή γλώσσα.
Παράδειγμα:
Ngiyaqonda=καταλαβαίνω,επίσημα ζουλού
Ngiya-understanda=καταλαβαίνω στα λαϊκά ζουλού,από το αγγλικό understand
Άλλα χαρακτηριστικά είναι:
η ύπαρξη διπλής ρίζας για τα περισσότερα ρήματα,
η χρήση προθεμάτων εκτός από τα επιθέματα και
η σειρά που ακολουθείται στην πρόταση είναι υποκείμενο-ρήμα-αντικείμενο.
τα ζουλού είναι τονική γλώσσα όπως π.χ. τα κινέζικα και τα πουντζάμπι.Τονική σημαίνει ότι οι λέξεις προφέρονται με προσωδία και όταν αυτή αλλάζει,τότε η σημασία της λέξης είναι διαφορετική.
Φωνολογία
Τα ζουλού είναι μια πολύ πλούσια σε ήχους γλώσσα.Διαθέτει κάποιους πολύ περίεργους που ακούγονται σαν κλικ και δεν συναντώνται πουθένα,όυτε σε άλλες αφρικανικές γλώσσες.
Σύμφωνα με μια νέα έρευνα όλες οι γλώσσες προέρχονται από μια αφρικανική πρωτόγλωσσα η οποία ήταν πολύ πλούσια φωνολογικά.Όσο απομακρυνόμαστε γεωγραφικά από αυτή την αρχική γλώσσα τόσο μειώνονται τα φωνήματα.Οι πολυνησιάκες γλώσσες του Ειρηνικού έχουν τα λιγότερα φωνήματα από όλες τις γλώσσες του κόσμου,γεγονός που συμφωνεί με τα πορίσματα της έρευνας.
Πιθανώς τα ζουλού να βρίσκονται πιο κοντά στην πρωτόγλωσσα αφού έχουν ήχους που δεν ακούγονται σε καμία άλλη γλώσσα,πλην των συγγενικών της,της ομάδας νγκούνι.
το αλφάβητο ζουλού
Τα ζουλού γράφονται σε μια παραλλαγή του λατινικού αλφαβήτου:
τα γράμματα που ακούγονται σαν κλικ είναι τα c,q,x
Οι Ζουλού
Οι Ζουλού ήταν ένας ημιάγριος,πολεμοχαρής λαός που ζούσε νομαδικά στη νοτιοανατολική Αφρική και έτρεφε μεγάλη εχθρότητα προς τους Ευρωπαίους και τον τρόπο ζωής τους.
Ήταν χωρισμένος σε πολλά κρατίδια με επικεφαλής έναν φύλαρχο,τα οποία πολύ συχνά πολεμούσαν μεταξύ και εξεγείρονταν εναντίον των Ευρωπαίων αποικιοκρατών.Οι επαναστάσεις αυτές πνίγηκαν στο αίμα από τους Ευρωπαίους.
Στις αρχές του 19ου αιώνα ένας ισχυρός πολέμαρχος,ο Σάκα Ζουλού ,κατέκτησε όλες τις φυλές και τις ένωσε σε ένα κράτος.Ήταν πολεμοχαρής και πολύ σκληρός και διέθετε έναν στρατό 40,000 ανδρών.
Οι ζουλού ήταν ημιάγριοι,ακόμη και αυτοί που ζούσαν σε πόλεις.Δεν συμπαθούσαν τα ρούχα γιατί περιόριζαν τις κινήσεις τους και είχαν μια μεγάλη αγάπη για τα φανταχτερά ψεύτικα στολίδια.
Γενικά χαρακτηρίζονταν από ένα πνεύμα ανεξάρτητο και ασυμβίβαστο.
Η νεοδημιουργηθείσα Δημοκρατία του Νότιου Σουδάν η οποία ανακύρηξε την ανεξαρτησία της από το Σουδάν σήμερα (9-7-2011) λίγο μετά τα μεσάνυχτα ,είναι ένα από τα γλωσσικά πιο πολυποίκιλα μέρη της Αφρικής,όπου συνυπάρχουν δεκάδες γλώσσες,πολλές από τις οποίες είναι μικρές και μιλιούνται από μερικές χιλιάδες άτομα.Εκεί ζουν πάνω από 200 εθνότητες, σχεδόν κάθε μία με τη δική της γλώσσα.Πολλές φυλές είναι δίγλωσσες αφού γνωρίζουν και τη γλώσσα της γειτονικής φυλής.
Επίσημη γλώσσα του κράτους είναι τα αγγλικά,ενώ πολύ διαδεμένη είναι η καθομιλουμένη αραβική,και γύρω από την πρωτεύουσα τα αραβικά τζούμπα,μια αραβική γλώσσα πίτζιν.
Αριθμητικά η πιο διαδεδομένη γλώσσα ως μητρική είναι τα ντίνκα ή θονγκτζένγκ που μιλιούνται από περίπου 2 με 3 εκατομμύρια άτομα.Τα ντίνκα είναι μια νειλωτική γλώσσα του δυτικού κλάδου που σχετίζεται στενά με τα νούερ,τη δεύτερη πιο ομιλούμενη γλώσσα του Ν.Σουδάν και λιγότερο με τα σιλούκ.Άλλες νειλωτικές γλώσσες που μιλιούνται είναι η μπάρι και η οτούχο οι οποίες ανήκουν στον ανατολικό κλάδο.
Η τρίτη πιο διαδεδομένη γλώσσα της χώρας είναι η Ζάντε που ανήκει στην οικογένεια των λεγόμενων ουβανγικών γλωσσών.
Άλλη μια γλωσσική οικογένεια του Ν.Σουδάν είναι η μόνγκο-μπαγκίρμι στην οποία ανήκουν τα τζουρ μόντο.
Η πασίγνωστη φράση 'χακούνα ματάτα' από την ταινία κινουμένων σχεδίων 'ο βασιλιάς των λιονταριών' είναι στη γλώσσα σουαχίλι και σήμαινει πάνω κάτω 'μην ανησυχείς για τίποτα. Χακούνα σημαίνει 'δεν έχει,δεν υπάρχει' και ματάτα 'ανησυχία'.
Τα σουαχίλι (Kiswahili) είναι μια αφρικανική γλώσσα Μπάντου,της μεγαλύτερης γλωσσικής ομάδας στην Αφρική και μιλιέται από περίπου 50 εκ άτομα.
Είναι η μητρική γλώσσα του λαού Waswahili,που κατοικεί κατά μήκος της ακτής και των απέναντι νησιών της ανατολικής Αφρικής.
Αν και ο αριθμός αυτών που τη μιλούν ως μητρική είναι μερικά εκατομμύρια,ο αριθμός των ατόμων που τη χρησιμοποιούν ως δεύτερη ή τρίτη γλώσσα υπολογίζεται σε δεκάδες εκατομμύρια,αναδεικνύοντάς τη σε λίγκουα φράνκα της περιοχής.Η ονομασία της προέρχεται από την αραβική λέξη σουάαχιλ που θα πει ακτή.
εξάπλωση των σουαχίλι
ιστορία
Η πρώτη σημαντική εξάπλωση της γλώσσας έλαβε χώρα τον 9ο μ.Χ. αιώνα κατά τον οποίο,κυρίως μέσω του εμπορίου και της ναυτιλίας τα Σουαχίλι από το βόρειο γεωγραφικό άκρο τους στο αρχιπέλαγος Λάμου και τα σημερινά σύνορα Σομαλίας και Κένυας,εξαπλώθηκαν κατά μήκος της ακτής προς το νότο στην Κένυα,την Τανζανία,στα απέναντι νησιά,συμπεριλαμβανομένων και των νήσων Κομόρος μέχρι τη βόρεια Μοζαμβίκη προς τα κάτω.
Οι Άραβες έμποροι είχαν εκτεταμένες επαφές με τους λαούς της ακτής ήδη από τον 6ο αιώνα και το Ισλάμ άρχισε να διαδίδεται κατά μήκος της ακτής τουλάχιστον από τον 9ο αιώνα.
Έποικοι από το Ομάν και τον Περσικό Κόλπο εγκαταστάθηκαν στο αρχιπέλαγος της Ζανζιβάρης συμβάλλοντας τόσο στην εξάπλωση του Ισλάμ όσο της γλώσσας σουαχίλι και του πολιτισμού της με την ίδρυση μεγάλων εμπορικών κέντρων σε μια εκτεταμένη περιοχή.
Η δεύτερη εξάπλωση έγινε 1000 χρόνια αργότερα,τον 19ο αιώνα,με την ανάπτυξη των εμπορικών δρόμων προς το εσωτερικό της ανατολικής Αφρικής.Ακριβώς τότε ήταν που τα Σουαχίλι έγιναν μια γλώσσα ευρύτερης επικοινωνίας φτάνοντας ακόμη και μέχρι τις Μεγάλες Λίμνες και το λεκανοπέδιο του Κονγκό.
Δυτικοί ιεραπόστολοι από τη Γερμανία,τη Γαλλία και τη Βρετανία εκμεταλλεύτηκαν αυτές τις δυνατότητες των Σουαχίλι για να διαδόσουν το χριστιανισμό.
Το ενδιαφέρον των ιεραποστόλων για τα σουαχίλι οδήγησε στη μετάφραση της βίβλου στη γλώσσα και στην συγγράφη γραμματικών και λεξικών.
Κατά την αποικιοκρατική περίοδο η Γερμανοί στην Ταγκανίκα (Τανζανία) αποφάσισαν να τα χρησιμοποιήσουν ως γλώσσα διοίκησης.
Μετά τον πόλεμο του 1914-1918 και υπό βρετανική διοίκηση ,με τη γλωσσική πολιτική που ακολουθήθηκε τα σουαχίλι διδάσκονταν ως μέσω επικοινωνίας στα δημοτικά ενώ τα αγγλικά στα γυμνάσια.
Γλώσσες μπάντου (πορτοκαλί).
Το 1930 ιδρύθηκε η Διεδαφική Γλωσσική Επιτροπή,γεγονός που είχε ως επακόλουθο την καθιέρωση επίσης σουαχίλι με βάση τη διάλεκτο της Ζανζιβάρης,την Kiunguja η οποία διαδέχτηκε την Kimvita τη διάλεκτο της Μομπάσα.
Αργότερα με την γλωσσική πολιτική που ακολούθησαν τα νεοϊδρυθέντα κράτη ,τα σουαχίλι έγιναν η εθνική γλώσσα της Τανζανίας,και η επίσημη γλώσσα της Κένυας μαζί με τα αγγλικά.Τα πρόσφατα χρόνια η Ουγκάντα έκανε προσπάθειες να αυξήσει το κύρους των σουαχίλι εισάγωντάς το στο εκπαιδευτικό σύστημα.
που αλλου μιλιούνται
Εκτός από την Τανζανία,την Κένυα και την Ουγκάντα,ομιλητές σουαχίλι απαντόνται και στο Μπουρουντί,την Αιθιοπία,τα Μαλαγκάσι,το Μαλάουϊ,τη Μοζαμβίκη,τη Ζάμπια,τη Ζιμπάμπουε,τα νησιά Κομόρος,τη Ρουάντα,τη Σομαλία,το Σουδάν και τη Λαϊκή δημοκρατία του Κογκό.Σημαντικοί αριθμοί βρίσκονται επίσης στη αραβική χερσόνησο,το Ομάν και τα Αραβικά Εμιράτα.
το αλφάβητο
Τα πρώτα γραπτά κείμενα στα σουαχίλι ήταν στο αραβικό αλφάβητο ενώ σήμερα γράφονται σε μια παραλλαγή του λατινικού αλφαβήτου.
