Μία γλώσσα πεθαίνει κάθε 14 ημέρες. Μέχρι τον επόμενο αιώνα σχεδόν οι μισές από τις περίπου 7.000 γλώσσες που μιλιούνται στη Γη κατά πάσα πιθανότητα θα εξαφανιστούν, καθώς οι κοινότητες εγκαταλείπουν τη μητρική τους γλώσσα υπέρ της αγγλικής ,της μανδαρίνικης κινεζικής, ή ισπανικής.Τί χάνεται όταν μια γλώσσα σωπαίνει;
Τουβανικά
Ένα πρωί, στις αρχές της άνοιξης ο Αντρέι Mongush και οι γονείς του άρχισαν τις προετοιμασίες για το δείπνο, επιλέγοντας ένα μαυροπρόσωπο,παχύ πρόβατο από το κοπάδι τους και το τύλιξαν με ένα νάυλον έξω από τη μάντρα των ζώων τους. Στο σπίτι της οικογένειας Mongush βρίσκεται στην τάιγκα της Σιβηρίας, στην άκρη της απέραντης στέπας, λίγο πιο πέρα από το Κιζίλ, την πρωτεύουσα της Δημοκρατίας της Τούβα, στη Ρωσική Ομοσπονδία. Ζουν κοντά στο γεωγραφικό κέντρο της Ασίας, αλλά και γλωσσικά και γεωγραφικά η οικογένεια κατοικεί σε μια παραμεθόριο περιοχή, τα σύνορα ανάμεσα στην πρόοδο και την παράδοση.
Οι Τουβανοί ιστορικά είναι νομάδες βοσκοί, που τους καταυλισμό του με τις σκηνές γιούρτ,τα πρόβατα,τις αγελάδες και τους ταράνδους τους από βοσκότοπο σε βοσκότοπο,καθώς εναλλάσονται οι εποχές. Οι γηραιότεροι της οικογένειας των Μονγκούσ , που έχουν επιστρέψει στις αγροτικές εστίες τους μετά την εργασία στην πόλη, μιλούν τόσο τη γλώσσα Τούβας όσο και τα ρωσικά.Ο Αντρέι και η σύζυγός του μιλούν επίσης αγγλικά ,τα οποία μαθαίνουν μόνοι τους με μερικά κομμάτια χαρτιού κολλημένα σε κάθε αντικείμενο στην μοντέρνα κουζίνα τους με την ονομασία του στα αγγλικά.Οι Τουβανοί επίσης εργάζονται ως μουσικοί στην Εθνική Ορχήστρα, ένα σύνολο που χρησιμοποιεί παραδοσιακά όργανα και μελωδίες της Τούβας σε συμφωνικές ρυθμίσεις. Ο αντρέι κατέχει την πιο χαρακτηριστική μορφή μουσικής της Τούβας: τραγούδι στο λαιμό, ή αλλιώς χόομει(khöömei).
Όταν ρωτώ φοιτητές του πανεπιστημίου του Κιζίλ της Τούβας ποιές λέξεις είναι αμετάφραστες στα αγγλικά ή ρωσικά, προτείνουν τη λέξη khöömei επειδή το τραγούδι είναι τόσο συνδεδεμένο με το περιβάλλον Τούβας που μόνο ένας ντόπιος μπορεί να το καταλάβει, και επίσης khoj özeeri, η ντόπια μεθόδος θανάτωσης ενός πρόβαταυ. Αν σφαγή των ζώων μπορεί να θεωρηθεί ως μέρος της εγγύτητας των ανθρώπων με τα ζώα,το khoj özeeri αντιπροσωπεύει μια ασυνήθιστα οικεία εκδοχή. Μέσω μιας τομής στο δέρμα των προβάτων, ο σφαγέας διαρρηγνύει μια ζωτική αρτηρία με τα δάχτυλά του, που επιτρέπει στο ζώο να γλιστρήσει μακριά γρήγορα χωρίς συναγερμό, με ειρηνικό τρόπο και πρέπει κανείς να ελέγξει τα μάτια του για να δει αν είναι νεκρός. Στη γλώσσα του λαού της Τούβας, khoj özeeri σημαίνει όχι μόνο τη σφαγή αλλά και την ευγένεια, ανθρωπιά, μια τελετή με την οποία μια οικογένεια μπορεί να σκοτώσει, να γδάρει και να σφάξει ένα πρόβατο, να αλατίσει το τομάρι του και να προετοιμάσει το κρέας του καθώς και να φτιάξει λουκάνικα με το αποθηκευμένο αίμα και να καθαρίσει τα εντόσθια Η όλη διαδικασία μπορεί να ολοκληρωθεί μέσα σε δύο ώρες (όπως έκαναν σήμερα το πρωί οι Mongushes) φορώντας καλά ρούχα, χωρίς να χυθεί ούτε μία σταγόνα αίματος.Το Khoj özeeri συνεπάγεται μια σύνδεση με τα ζώα που είναι επίσης ένα μέτρο του χαρακτήρα ενός λαού. Όπως εξήγησε ένας από τους μαθητές , "αν ένας Τούβας σκοτώσει ένα ζώο με τον τρόπο που κάνουν σε άλλα μέρη του κόσμου με όπλο ή μαχαίρι, αυτός θα πρέπει να συλληφθεί για κτηνωδία».
Η γλώσσα Τούβας είναι μία από τις πολλές μικρές γλώσσες του κόσμου. Ο πληθυσμός της Γης των επτά δισεκατομμυρίων ανθρώπων μιλά περίπου 7.000 γλώσσες, ένα στατιστικό στοιχείο που φαίνεται να προσφέρει σε κάθε γλώσσα τον υγιή αριθμό του ενός εκατομμυρίου ομιλητών, αν τα πράγματα ήταν ίσα για όλους. Στην γλώσσα, όπως και στη ζωή, τα πράγματα δεν είναι. Εβδομήντα οκτώ τοις εκατό του παγκόσμιου πληθυσμού μιλά τις 85 μεγαλύτερες γλώσσες, ενώ τις 3.500 μικρότερες γλώσσες μοιράζονται μόλις 8,25 εκατομμύρια ομιλητές. Έτσι, ενώ η αγγλική έχει 328 εκατομμύρια πρώτους ομιλητές και η κινεζική γλώσσα 845 εκατομμύρια,οι ομιλητές Τούβας στη Ρωσία αριθμούν μόλις τις 235.000. Εντός του επόμενου αιώνα, οι γλωσσολόγοι πιστεύουν, σχεδόν το ήμισυ των σημερινών ομιλούμενων γλωσσών μπορεί να εξαφανιστεί. Περισσότερες από χίλιες αναφέρονται ως απειλούμενες ή κινδυνεύουν άμεσα να ξεχαστούν
Σε ένα όλο και πιο παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον οι γλώσσες που ομιλούνται στις απομακρυσμένες περιοχές δεν προστατεύονται πλέον από τα εθνικά σύνορα ή φυσικά όρια από τις γλώσσες που κυριαρχούν στην παγκόσμια επικοινωνία και το εμπόριο. Η εμβέλεια των κινεζικών μανδαρίνικων και τα αγγλικών και ρωσικών,χίντι,ισπανικών και αραβικών φαινομενικά εκτείνεται σε κάθε χωριουδάκι, όπου ανταγωνίζονται με τα Τούβας τα Yanomami και τα αλταϊκά σε μια μάχη που δίνεται από σπίτι σε σπίτι. Οι γονείς στα χωριά των φυλών συχνά ενθαρρύνουν τα παιδιά τους να απομακρυνθούν από την ντόπια γλώσσα των προγόνων τους και κινηθούν προς τις γλώσσες που θα επιτρέψουν να λάβουν μεγαλύτερη εκπαίδευση και επιτυχία.Ποιος μπορεί να τους κατηγορήσει;
Η άφιξη της τηλεόρασης με την ωραιοποιημένη προβολή του παγκόσμιο υλισμού και τον προσυλητισμό στην κατανάλωση είναι ακόμη πιο ακαταμάχητη.Μάλιστα φαίνεται ότι η ευημερία μιλάει αγγλικά.Ένας διάσημος γλωσσολόγος, προσπαθώντας να καθορίσει τι είναι γλώσσα δήλωσε χιουμοριστικά οτι η γλωσσα ειναι μια διαλεκτος με στρατο. απετυχε να σημειωθει οτι ορισμενοι στρατοι καλυτερα εξοπλισμενοι απο ο, τι αλλοι. σημερα οποιαδηποτε γλωσσα με ενα τηλεοπτικο σταθμο και ενα νομισμα ειναι σε θεση να εξαλειψει αυτες που τα στερουνται, και ετσι οι κατοικοι της τουβας πρεπει να μιλουν ρωσικα και κινεζικα, αν σκοπευουν να συνεργαστουν με τον περιβαλλοντα κοσμο.
Η εισβολή της κυρίαρχης ρωσικής στην Τούβα είναι εμφανής στην ικανότητα που έχει στην μητρική της γλώσσα η γενιά των Τουβανών που μεγάλωσε στα μέσα του 20ου αιώνα, όταν ήταν της μόδας να μιλούν, διαβάζουν και να γράφουν στα ρωσικά και όχι η μητρική τους γλώσσα.Ωστόσο η τουβανική είναι σε καλύτερη θέση σε σχέση με τις πιό ευπαθείς ομολόγους της, μερικές από τις οποίες μιλιούνται από λιγότερους από μερικές χιλιάδες , ή μια χούφτα ανθρώπων, ή ακόμα και ένα άτομο. Γλώσσες όπως η Wintu, μια ιθαγενής γλώσσα στην Καλιφόρνια, ή γ Siletz Dee-ni, στο Όρεγκον, ή η Amurdak, μία γλώσσα των Αβορίγινων στη Βόρεια Επικράτεια της Αυστραλίας, διατηρούν μόνο ένα ή δύο ή ομιλητές οι οποίοι μάλιστα δεν την μιλούν άπταιστα. Ο τελευταίος ομιλητής που δεν έχει κανέναν να μιλήσει ζει μέσα σε μια ανείπωτη μοναξιά.
Καθώς οι γλωσσολόγοι αναγνωρίζουν το μέγεθος της απειλής των σύγχρονων γλωσσών και τρέχουν να τις καταχωρήσουν να αποκρυπτογραφήσουν τις πιο ευάλωτες, αντιμετωπίζουν αντικρουόμενα ερωτήματα σχετικά με την αξία και χρησιμότητα των γλωσσών». Μήπως κάθε γλώσσα περικλείει κάποια αναντικατάστατη χρήσιμη γνώση; Υπάρχουν πτυχές των πολιτισμών, που δεν θα επιβιώσουν αν μεταφραστούν σε μια κυρίαρχη γλώσσα εκεί; Ποιές απροσδόκητες ιδέες χάνονται στον κόσμο με την κατάρρευση της γλωσσικής πολυμορφίας του;Ευτυχώς τα τουβανικά δεν είναι μεταξύ των υπό εξαφάνιση γλωσσών του κόσμου, αλλά θα μπορούσαν να είναι.
Από τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, η γλώσσα έχει σταθεροποιηθεί. έχει τώρα ένα καλά εξοπλισμένο στρατό, όχι έναν τηλεοπτικό σταθμό ακόμη, ή νόμισμα, αλλά μία εφημερίδα και ένα αξιοσέβαστο σύνολο από 264.000 ομιλητές (συμπεριλαμβανομένων και μερικών στη Μογγολία και την Κίνα). ωστόσο η τόφα, μια γειτονική γλωσσά της Σιβηρίας, έχει κάτω από περίπου 30 ομιλητές.
Η σημασία των τουβανικών για την κατανόηση των γλωσσών που εξαφανίζονται βρίσκεται και σε μια άλλη ερώτηση που οι γλωσσολόγοι προσπαθούν να απαντήσουν: τί κάνει μία γλώσσα να επιτύχει ενώ άλλες συρρικνώνονται ή πεθαίνουν.
Από τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, η γλώσσα έχει σταθεροποιηθεί. έχει τώρα ένα καλά εξοπλισμένο στρατό, όχι έναν τηλεοπτικό σταθμό ακόμη, ή νόμισμα, αλλά μία εφημερίδα και ένα αξιοσέβαστο σύνολο από 264.000 ομιλητές (συμπεριλαμβανομένων και μερικών στη Μογγολία και την Κίνα). ωστόσο η τόφα, μια γειτονική γλωσσά της Σιβηρίας, έχει κάτω από περίπου 30 ομιλητές.
Η σημασία των τουβανικών για την κατανόηση των γλωσσών που εξαφανίζονται βρίσκεται και σε μια άλλη ερώτηση που οι γλωσσολόγοι προσπαθούν να απαντήσουν: τί κάνει μία γλώσσα να επιτύχει ενώ άλλες συρρικνώνονται ή πεθαίνουν;
No comments:
Post a Comment