τα σκωτσέζικα

Η σκωτσέζικη γλώσσα ονομάζεται από τους ομιλητές της γκάλικ (Gàidhlig).Είναι μια σύγχρονη κελτική γλώσσα που μιλιέται στη Σκωτία .Αλλιώς είναι γνωστή ως γαελική σκωτσέζικη.Τη γλώσσα την έφεραν αρχικά άποικοι από την Ιρλανδία ,οπότε προήλθε και συγγενεύει με ιρλανδέζικα.

τα σκωτσέζικα γκάλικ

Όπως βλέπετε η γραφή της πολύ λίγη σχέση με το πώς μιλιέται και αυτό δείχνει τις μεγάλες αλλαγές που επήλθαν στην προφορά της από τότε που υιοθετήθηκε το λατινικό αλφάβητο. 

 Σήμερα μιλιέται κυρίως στη Σκωτία από περίπου 55 χιλιάδες άτομα ,δηλαδή το 1,2% του συνολικού πληθυσμού.Επίσης 2,5 χιλιάδες ομιλητές της σκωτσέζικης βρίσκονται σε κάποιες ανατολικές περιοχές του Καναδά όπως στο νησί της Νέας Σκωτίας και το Οντάριο. 

 Η γλώσσα στην ίδια της την κοιτίδα βρίσκεται σε γενική υποχώρηση και αφού την γνωρίζουν καλά μόνο άτομα μεγαλύτερης ηλικίας στις βόρειες και βορειοδυτικές κυρίως απομακρυσμένες περιοχές.

κατάταξη
Είναι μια κελτική γλώσσα του λεγόμενου γοϊδελικού κλάδου μαζί με τα ιρλανδικά και τα μανξ.Εξελίχθηκε από τα παλιά ιρλανδικά στη σημερινή της μορφή.

Τον 4ο αιώνα μ.Χ. εγκαταστάθηκαν στη Σκωτία Ιρλανδοί άποικοι οι οποίο ίδρυσαν εκεί το βασίλειο Dál Riata στη δυτική ακτή της Σκωτίας.Άρχισε να εξελίσεται ως χωριστή γλώσσα από το 12ο αιώνα και ακουλουθώντας την επέκταση του βασιλείου,ως γλώσσα της εκκλησίας αρχικά, αντικατέστησε πλήρως τα πικτικά και τα καμβρικά ,άλλες δύο κελτικές γλώσσες.Τελικά η γλώσσα μιλιόταν στο μεγαλύτερο μέρος της Σκωτίας.Με την διαμόρφωση των αγγλικών ,με τη μορφή των σκώτς και την επέκταση τους στην περιοχή ,τα σκωτσέζικα άρχισαν να υποχωρούν σημαντικά  

Σήμερα γίνονται προσπάθειες για την καθιέρωσή της ως εθνική γλώσσα και την εκμάθησή της από τη νέα κυρίως γενιά.

κατανομή των γλωσσών στη Σκωτία το 1400 μ.Χ.

δείγμα της γλώσσας
Gàidhlig na h-Alba
S i cànan dùthchasach na h-Alba a th' anns a' Ghàidhlig. 'S i ball den teaghlach de chànanan Ceilteach dhen mheur Ghoidhealach a tha anns a' Ghàidhlig. Tha Goidhelach a' gabhail a-steach na cànanan Gàidhealach gu lèir; Gàidhlig na h-Alba, Gàidhlig na h-Èireann, agus Gàidhlig Mhanainn agus gu dearbh chan eil anns an fhacal "Goidhealach" ach seann fhacal a tha a' ciallachadh "Gàidhealach".

Read More

Αντιδράσεις στις προσπάθειες για επιβολή της σκωτσέζικης στα πεδινά της Σκωτίας.

Ένας επιφανής Σκωτσέζος ιστορικός εξέφρασε την αντίθεσή του στις προθέσεις της σκωτσέζικης κυβέρνησης να επιβάλλει τα γαελικά σκωτσέζικα,μια κελτική γλώσσα, σε περιοχές της Σκωτίας που παραδοσιάκα δεν μιλιούνται.Ο ιστορικός είναι άλλη μία φωνή σε πολλούς που καλούν την κυβέρνηση να αναθεωρήσει την πολιτική της ως ανούσια και δαπανηρή.

δίγλωσση επιγραφή στα γαελικά σκωτσέζικα και τα αγγλικά

Ο ιστορικός και συγγραφέας Ρίτσαρντ Μπεβέρια από το Άμπερ-φέλντι της Σκωτίας χαρακτήρισε την επιβολή της γαελικής σκωτσέζικης σε περιοχές που δεν έχουν τέτοια κληρονομιά ,ως παράλογη.Ο ίδιος πιστεύει ότι η επιτυχίας αναγέννησης μιας γλώσσας μπορεί να έρθει μόνο μέσα από πρωτοβουλίες ιδιωτών όχι την νομοθεσία.

Σύμφωνα με τον Ντεβέρια είναι παράλογο η σκωτσέζικη κυβέρνηση να προσπαθήσει να επιβάλει τα γαελικά σκωτσέζικα στα λόουλαντς (lowlands) , τις πεδινές περιοχές της Σκωτίας όπου παραδοσιακά μιλιούνται τα σκώτς, μια γλώσσα συγγενική των αγγλικών.Τα σκωτσέζικα είναι ουσιαστικά με ξένη γλώσσα στα λόουλαντς.

τα υψίπεδα και οι πεδιάδες της Σκωτίας

'Το μέλλον της γλώσσας βρίσκεται στους ομιλητές της. Οι υποστηρικτές της μπορούν να κάνουν πολύ καλύτερη δουλειά προωθώντας της στην καθημερινοτητά τους αντι να ξοδεύουμε υπέρογκα ποσά δημόσιου χρήματος σε περιοχές που δεν έχει καμία σχέση.',δήλωσε.

Η σκωτσέζικη κυβέρνηση σκοπεύει να ξοδέψει χιλιάδες λίρες τα επόμενα χρόνια ,για την προώθηση της γαελικής σκωτσέζικης και στις 32 διοικητικές περιοχές της Σκωτίας.

Από τη μεριά της η κυβέρνηση δήλωσε μέσω του εκπροσώπου τύπου ότι η σκωτσέζικη κυβέρνηση έχει δεσμευτεί σε ένα διαρκές και ζωντανό μέλλον για τη σκωτσέζικη γλώσσα στη Σκωτία.Οι δίγλωσσες επιγραφές είναι ζήτημα των τοπικών αρχών οι οποίες μπορούν να ζητούν κατευθύνσεις και βοήθεια από τη Bòrd na Gàidhlig ,την επιτροπή για τη διάδοση της γαελικής σκωτσέζικης σχετικά με τη γλωσσική πολιτική τους.
πηγή

Read More

Τα δωρικά της Σκωτίας

Τα σκώτς είναι μία από τις τρεις ντόπιες γλώσσες που μιλιούνται σήμερα στη Σκωτία ,κυρίως στις πεδινές περιοχές της αλλά και στη Βόρεια Ιρλανδία.Οι άλλες δύο ντοπιολαλιές είναι τα αγγλικά και τα γαελικά σκωτσέζικα.Τα σκώτς είναι γνωστά και ώς δωρικά.

σκώτς και σκωτσέζικα
Δεν πρέπει να τα συγχέουμε με τα κανονικά σκωτσέζικα τα οποία είναι γνωστά ως γαελικά σκωτσέζικα, Scottish Gaelic στα αγγλικά.Τα γαελικά σκωτσέζικα είναι μια κελτική γλώσσα που μιλιέται σήμερα μόνο στα υψίπεδα της Σκωτίας στις πιο απομακρυσμένες περιοχές.Αντίθετα τα σκωτς (Scots) μιλιούνται στις πεδιάδες της Νότιας Σκωτίας και στη Βόρεια Ιρλανδία με τις διάφορες τοπικές παραλλαγές τους και είναι μια γλώσσα πολύ κοντινή στα αγγλικά.Από άλλους δεν θεωρείται καν γλώσσα αλλά αποκλίνουσα διάλεκτος των αγγλικών.

διάλεκτοι
Στη Βρεττανία πολλές φορές αντί για τον όρο σκώτς χρησιμοποιείται ο όρος δωρικά (Doric) ή Lallans καθώς και κάποιοι άλλοι όροι όπως ‘Buchan’, ‘Dundonian’, ‘Glesca’ ή ‘Shetland’ ανάλογα την ντόπια διάλεκτο.Οπότε αν πάτε στην Αγγλία και ακούσετε για τα δωρικά-ντόρικ να ξέρετε ότι δεν πρόκειται για τα δικά μας τα δωρικά αλλά για τη γλώσσα σκώτς.

Στα υψίπεδα της Σκωτίας μιλιούνται τα γαελικά σκωτσέζικα ενώ στα πεδινά τα σκώτς.

ιστορία των σκώτς
Προήλθε από τη γλώσσα του λαού των Άγγλων που εισέβαλε στο νησί το 600 μ.Χ. Αναπτύχθηκε ανεξάρτητα από την αδερφή της γλώσσα ,τα αγγλικά και κάποτε ήταν η επίσημη γλώσσα ολόκληρης της Σκωτίας και μιλιόταν από τους Σκωτσέζους βασιλιάδες και την άρχουσα τάξη.

Η γλώσσα στο παρελθόν είχε γνωρίσει μεγάλη άνθιση.Ο Βρετανός ποιητής Robert Burns είχε γράψει πολλά έργα στα σκώτς.Αργότερα τα σκώτς αντιμετώπισαν τον αποκλεισμό και την απαγόρευση από τις αγγλικές αρχές αλλά παρ'όλα αυτά σήμερα βρίσκονται σε πολύ κατάσταση και μιλιούνται από νέους και γέρους,σε πόλεις και χωριά.


Το να μιλάς σκώτς είναι διαφορετικό από το να μιλάς  αγγλικά με σκωτσέζικη προφορά ,αφού όπως είπαμε τα σκώτς είναι άλλη γλώσσα για τους Άγγλους.

Ακούστε το παρακάτω δελτίο καιρού στα δωρικά σκώτς που μιλιούνται στη βορειοδυτική Σκωτία για να πάρετε μια γεύση από τη γλώσσα.Είναι αρκετά περίεργη και σε σχέση με τα αγγλικά και θα σας φανεί ξένη γλώσσα.

Read More