Showing posts with label κυπριακά. Show all posts
Showing posts with label κυπριακά. Show all posts

Tuesday, June 30, 2020

Τα κυπριακά ελληνικά


Η κυπριακή ελληνική είναι απόγονος της μεσαιωνικής ελληνικής και δεν έχει σχέση με την αρχαία κυπριακή,την  αρκαδοκυπριακή, αντίθετα με το ότι θα πίστευε κάποιος .



Έχει μεγάλες διαφορές με την κοινή ελληνική στη φωνολογία,το λεξιλόγιο ακόμα και στη γραμματική και πολλοί ομιλητές της νέας ελληνικής θα βρουν τα κυπριακά ακατάληπτα χωρίς αρκετή έκθεση σ'αυτά και καθοδήγηση.


Ουσιαστικά τα κυπριακά, ενώ θεωρούνται διάλεκτος, θα μπορούσαν να αποτελούν χωριστή γλώσσα του ελληνικού κλάδου.


Ggg

Η ελληνική άρχισε να μιλιέται στην Κύπρο τον 12ο αιώνα  π.Χ. και ήταν αρκαδοκυπριακή διάλεκτος. Η αρκαδοκυπριακή μιλιόταν στην Αρκαδία και την Κύπρο και ήταν απόγονος της μυκηναϊκής ελληνικής.

Πριν την εισβολή του 1974 η κυπριακή μιλιόταν και από τους Τουρκοκύπριους. Ήταν δηλαδή ήταν η κοινή γλώσσα συνεννόησης στο νησί.


Κυπριακές φράσεις

Τί κάμνεις ρε πελέ μου, ούλα καλά;
Τί κάνεις φίλε μου, όλα καλά;

Λάμνε αρώτα .
Ρώτα αλλού (μην απευθύνεσαι σε μένα)

Όι Άππαρο με την βάκλαν.
Αδύνατον να γίνει.

Το πουλίνν επέτασε.
Πέταξε το πουλί.


Εν
Δεν

Πούποτε
Πουθενά


Εξωτερικοί σύνδεσμοι



Saturday, September 28, 2013

Η επίσημη γλώσσα του κυπριακού κράτους.

Αν κρατηθήκαμε οι Ελληνοκύπριοι ως Έλληνες τόσους αιώνες, ζώντας κάτω από ξένο ζυγό, κάτω από τις πιο αντίξοες συνθήκες, το οφείλουμε σε μεγάλο βαθμό, εκτός από τη θρησκεία, και στη γλώσσα μας

Στο Σχέδιο Ανάν, για τη λύση το κυπριακού προβλήματος, προβλεπόταν η αγγλική γλώσσα ως επίσημη γλώσσα για το ομόσπονδο κράτος που θα εδημιουργείτο. Το καθένα συνιστών κρατίδιο θα είχε τη δική του επίσημη γλώσσα, Ελληνική για το ελληνοκυπριακό κρατίδιο και Τουρκική για το τουρκοκυπριακό, αλλά στο ομόσπονδο κράτος όλοι θα μιλούσαν αγγλικά: Η Κυβέρνηση, η Βουλή, η Δημόσια Υπηρεσία, τα Δικαστήρια, οι δημόσιοι οργανισμοί... Δηλαδή, όπως έλεγαν σε μια παλιά ελληνική ταινία, «οι Γερμανοί ξανάρχονται», στη δική μας περίπτωση θα λέγαμε «οι Άγγλοι ξανάρχονται»!

Μοιάζει λίγο με εφιαλτικό σενάριο. Στην ίδια τη χώρα μας θ’ αναγκαζόμασταν να μιλούμε σε μια ξένη γλώσσα ενώπιον των Αρχών. Κι όμως, τότε που διεξάγονταν οι συνομιλίες, απ’ ό,τι θυμούμαι, κανείς δεν εξανέστη γι’ αυτό το θέμα. Για άλλα απαράδεκτα θέματα υπήρξαν αντιδράσεις στον Τύπο και συζητήσεις από τηλεοράσεως. Για τη γλώσσα, όμως, τίποτε.


Τώρα, γιατί εμείς, οπωσδήποτε, θα ΄πρεπε να έχουμε επίσημη κοινή γλώσσα και, μάλιστα, ξένη γλώσσα, ενώ σε άλλα πολύγλωσσα ομοσπονδιακά κράτη, όπως την Ελβετία και τον Καναδά, δεν υπάρχει επίσημη κοινή γλώσσα; Στην Ελβετία υπάρχουν τρεις επίσημες γλώσσες και στον Καναδά δύο. Δεν θα μπορούσαμε κι εμείς να επιβιώσουμε με δύο επίσημες γλώσσες, μια για το κάθε κρατίδιο και τις δύο στο ομόσπονδο, αν τελικά καταλήξουμε σε ομόσπονδο κράτος; Ήδη το ισχύον Κυπριακό Σύνταγμα προβλέπει για δύο επίσημες γλώσσες.

Γιατί χρειάζεται ν’ αλλάξει αυτή η πρόνοια; Άλλο το θέμα αν στην καθημερινή πραγματικότητα, για λόγους καθαρά πρακτικούς, αναγκαστούμε να χρησιμοποιούμε ανεπίσημα μια ξένη γλώσσα, μάλλον την Αγγλική, ως κοινή γλώσσα (lingua franca). Η τυχόν αποδοχή της Αγγλικής, ως επίσημης κοινής γλώσσας, πολύ φοβούμαι ότι θα οδηγήσει σταδιακά σε αχρηστία τη μητρική γλώσσα, τόσο των Ελληνοκυπρίων, όσο και των Τουρκοκυπρίων. Σ’ ό,τι αφορά τους Τουρκοκυπρίους, ας νοιαστούν οι ίδιοι για τη γλώσσα τους. Όμως εμείς, τι κάναμε και τι προτιθέμεθα να κάνουμε για τη δική μας γλώσσα;

Αν κρατηθήκαμε οι Ελληνοκύπριοι τόσους αιώνες στην Κύπρο, ζώντας κάτω από ξένο ζυγό, φράγκικο, ενετικό, τουρκικό, αγγλικό και, παλαιότερα κάτω από βάρβαρο ζυγό, αν κρατηθήκαμε ως Έλληνες κάτω από τις πιο αντίξοες συνθήκες, το οφείλουμε σε μεγάλο βαθμό, εκτός από τη θρησκεία, και στη γλώσσα μας, που αποτελεί μέρος της ταυτότητάς μας και που πρέπει να τη διαφυλάξουμε ως κόρην οφθαλμού.

Καλείται ο πολιτικός και πνευματικός κόσμος της Κύπρου σε εγρήγορση, για αποτροπή του ενδεχομένου αποδοχής μιας ξένης γλώσσας, ως επίσημης γλώσσας του νέου κυπριακού κράτους, ομόσπονδου ή ενιαίου, το οποίο πιθανόν να προκύψει από τις επερχόμενες συνομιλίες για τη λύση του κυπριακού προβλήματος.

ΚΛΑΙΛΙΑ ΤΟΜΠΟΛΗ-ΘΕΟΔΟΥΛΟΥ
Δικηγόρος - τ. Εισαγγελέας της Δημοκρατίας


πηγή
Σου άρεσε η ανάρτηση; Κάνε like στο facebook.

Wednesday, September 29, 2010

Μίνι ορθογραφικό-ερμηνευτικό λεξικό κυπριακής διαλέκτου

A
ακκάννω: δαγκώνω
αλόπως: μήπως, πιθανώς
αμινιάζω: υπολογίζω
αμπλέπω: βλέπω
αμπούστα: κουτί
αντζελοσσιάστηκα: τρόμαξα
αντινάσσω: τινάζω
αξινόστραφη: ανάποδη
απόπατος: αποχωρητήριο
άππαρος: άλογο
αππιθκιά: αχλαδιά, ένδειξη κοντινού χώρου
άρκοψες: αύριο βράδυ
αρμαρόλα: μικρή ντουλάπα
αρφός, αρφή: αδελφός, αδελφή
ασσιελιά: ένα σκέλος (για μήκος)
ατζία: άκρη του ψωμιού
αφτένω: ανάβω
άψε το: άναψε το
αψιουρίζομαι: φταρνίζομαι
Β
βάκλα: η ουρά του προβάτου
βαρκούμαι: βαριέμαι
βαστώ: κρατώ
βίτσα: μαγγούρα, έγινες ~ αδυνάτισες
βλαντζί: συκώτι
βόρτακος: βάτραχος
βόρτος: χοντρός
βούκκα: μάγουλο
βουκκαλλέτικον: μπούλλης
βουναλλούι: μικρός λόφος
βούρνα: νεροχύτης
βουρώ: τρέχω
βρίξε: σώπα (προστακτική)
γ
γάρος: γαϊδούρι
γιουτά μου: με βολευεί
Δ
δισκοθήκη: ντίσκο
δρώμα: ιδρώτας
Ε
εβόλυσα: πάτησα λάσπες
ελαόθικα: τρελάθηκα
ελύσσιασα: πεινάω πολύ (έχω λυσσάξει από την πείνα)
έππεσεν το αρφάλι μου: πεθαίνω της πίνας (έπεσε ο αφαλός μου)
έρκουμαι: έρχομαι
έσιει: έχει
έσσω: μέσα
εφάτσιησα: χτύπησα
Ζ
ζάβαλλε: αλίμονο
ζαβός: στραβός
ζάμπα: μπούτι
ζίλικουρτι: σκασμός
ζώλος: άσχημη μυρωδιά, βρωμιά
Η
ήντα: τι
ήντα μπον τούτον; : τι είναι αυτό;
Θ
θκιούλλα: θεία
θωρώ: βλέπω
Κ
καϊλώ: δέχομαι
κάκκαφα: πολύ ανώμαλα εδάφη
καλώ: αμέ
καμμώ: κλείνω τα μάτια μου
καρκασιαλλίκκι: φασαρία
καρκόλα: κρεβάτι
καρτζί: απέναντι
κάττος: γάτα
κατρακύλα: τσουλήθρα
κατσιαρίζω: κάνω θόρυβο
καύκει: καίει
κάφκα: ερωμένη παντρεμένου άντρα
κκελλέ: κεφάλι
κκελλέ κουλούμπρα: αγύριστο κεφάλι
κόλλα: χαρτί
κοτζιάκαρη: γερόντισσα
κοτολεττα: μπριζόλα
κούλλουφος: ατημέλητος
κουφή: φίδι
κρούζω: καίω
κρώννουμαι: ακούω, συμβουλεύομαι
κωλοσύρνω: τραβώ
Λ
λαλώ: λέω
λαός: λαγός
λάου λάου: σιγά σιγά
λάσσω: γαυγίζω
λαφαζάνης: αυτός που λέει βλακείες (εξωπραγματικά γεγονότα)
λίξης: λιγούρης
λυσσιάρης: λιγούρης
λυσσιοπεινώ: πεθαίνω της πίνας
λουβώ: μαδάω
λούκκος: λακκάκι, τρύπα στο έδαφος
Μ
μαΐρισσα: κατσαρόλα
μαϊττάππι: κορόιδεμα
μαλαχτός: μαλακός, ο ευάλωτος
μαννός: ηλίθιος
μάππα: μπάλα
μάππουρος: κουκουνάρι
μαυρού: Φιλιππινέζα, Σριλανκέζα
μεζετζής: αυτός που του αρέζουν οι μεζέδες
μίλλα: λίπος ζώου (χρησιμοποιείται στα σουβλάκια)
μιτσής: μικρός
μοτόρα: μοτοσυκλέτα
μούλος/λα: μουλάρι
μουτταρκά: κορυφή
μούττη: μύτη, κορυφή
μούχτιν: δωρεάν
μιάλος: μεγάλος
Ν
νησιάνι: διακριτικό υπαξιωματικού (γαλόνια)
ντζίζω: αγγίζω
Ξ
ξημαρισμένος: λερωμένος
Ο
όϊ: όχι
ολάν: τι νόμιζες
οξά: ή
όξινο: λεμόνι, ξινό
ούσσου: σιώπα (προστακτική)
ούτσιαλι: πολύ φαΐ (φάγαμε το …. μας!)
Π
παγκούι: παγκάκι
παουρίζω: φωνάζω
παπίλλαρος: τα πρώτα σύκα
παπίρα: πάπια
πάππαλλα: τέλος
παραπόττης: αυτός που κάνει ατιμίες
παρπέρης: κουρέας
πασιαμάς: χαβαλές
πασιής: παχύς
πατανία: κουβέρτα
πατσαρκά: χαστούκι
πατσιαούρι: πατσαβούρα
πατταλόνι: παντελόνι
παττίχα: καρπούζι
πεζούνι: περιστέρι
πιθκιαβλοζάμπης: τα πόδια του είναι λεπτά σαν πιθκιαύλι (ελλ. αυλός)
πιλέ ήδη
πίσσα τσίχλα
πιττώνω πλακώνω
ποδά απ' εδώ
ποθκιάντροπος ξεδιάντροπος
ποΐνες μπότες
πολογιάζω διώχνω
πομιλόρι ντομάτα
πόμπα βόμβα
ποξαμάτι παξιμάδι
πορνόν πορνόν πρωί πρωί
πότσα μπουκάλα
ποτζεί απ' εκεί
πουλλαόφωνος άντρας που μιλά με λεπτή φωνή
πουπούξιος κουκουβάγια
πόφκαλες με με κούρασες
ππαραόπιστος τσιγκούνης, φυλάργυρος
ππεζεβένκης κερατάς
ππούλλι βλήμα (ηλίθιος)
ππουνιά γροθιά
ππουρτού (τα) συμπράγκαλα (υπάρχοντα)
πρότσα πιρούνι
πυρκόλα του την χτύπα τον
πύρουλλος, πυρά ζέστη, καύσωνας
Ρ
ρέσσω περνώ
ριάλια λεφτά
ρότσος πέτρα
Σ
σαντανοσιά ανακατωσούρα
σιακατούρι κατηφόρα
σιεηττάνης σατανάς, πονηρός
σιέσιης δειλός
σιονώνω χύνω
σιόρ κύριος
σιουτζιούκκος παραδοσιακό κυπριακό γλυκό από μούστο (μοιάζει με δυναμίτη)
στέκκα λεπτός/ή
στράτα δρόμος
σύξηλος άναυδος
συνάω μαζεύω
συντυχάνω μιλώ
σύρνω ρίχνω
Τ
τάβλα τραπέζι / κρεβάτι
τάνγκα ακριβώς
ταπέλλα πινακίδα
ττάππος κοντός / τάπα
τατάς νονός
τζαι και
τζυλώ κυλάω
τζείνη αυτή
τζείνος αυτός
τζιαμέ εκεί
τζιενκένης τεμπέλης
τζισβές μπρίκι
τζοιμισμένος κοιμισμένος
τζυλώ κυλώ
τουρτουρώ κρυώνω
τσαέρα καρέκλα
τσεντί πορτοφόλι
τσιλλώ πλακώνω
τσούρα κατσίκα
Φ
φακκώ χτυπώ
φάουσα σκασμός
φιλούθκια φιλάκια
φκάλλω βγάζω
φκιολί βιολί
φκιόρο λουλούδι
φλόκκος σφουγγαρίστρα
φόκος φωτιά
φουντάνα βρύση
Χ
χάι χούι χαβαλές
χαμέ κάτω
χαρτωμένος αρραβωνιασμένος
χογλά βράζει
χτηνό ζώο (κάποιος πολύ δυνατός)
χτητζιολοά βρωμάει άσχημα
χτιτζιόν αηδία, πολύ βρώμικο
Ψ
ψατζή κρυο

πηγή:εδώ

Ads block

FOLLOW ME

Search This Blog

Contact us.

Name

Email *

Message *

Translate

Recent comments

Followit

Popular