Η Βυζαντινή Μικρογράμματη Γραφή: Η Μητέρα του Σύγχρονου Ελληνικού Αλφαβήτου
Το βυζαντινό αλφάβητο σε μικρογράμματη γραφή – η βάση του σύγχρονου ελληνικού.
Η βυζαντινή μικρογράμματη γραφή δεν είναι απλώς ένας τρόπος γραφής – είναι η γέφυρα ανάμεσα στην αρχαία Ελλάδα και το σημερινό μας αλφάβητο. Από τον 9ο αιώνα μ.Χ., αυτή η γρήγορη, καλλιγραφική γραφή αντικατέστησε την παλαιότερη μεγαλογράμματη και έγινε το πρότυπο για αιώνες.
Μέχρι τον 9ο αιώνα, η μεγαλογράμματη (uncial) γραφή κυριαρχούσε σε επίσημα χειρόγραφα. Ήταν αργή, τετραγωνισμένη, και απαιτούσε πολύ μελάνι.
Η μικρογράμματη εξελίχθηκε από τις χειρόγραφες σημειώσεις των μοναχών – γρήγορη, με λιγατούρες, και οικονομική.
Πρώτο γνωστό δείγμα: Τετραευάγγελο Ουσπένσκι (835 μ.Χ., Μονή Στουδίου, Κωνσταντινούπολη).
Η γραφή βασίζεται σε συνδυασμούς γραμμάτων (λιγατούρες) και συντομογραφίες για ταχύτητα.
Λιγατούρες
Συνδυασμοί όπως ει, ου, και γράφονταν με μία κίνηση.
Συντομογραφίες
ΜΡ ΘΥ = Μήτηρ Θεοῦ
ΙΣ ΧΣ = Ἰησοῦς Χριστός
Διακόσμηση
Μεγαλογράμματα σε τίτλους, αρχικά κεφαλαίων.
Τον 15ο αιώνα, δυτικά τυπογραφεία (Βενετία) δημιούργησαν στοιχεία βασισμένα στη μικρογράμματη.
Ο Aldus Manutius και ο Νικόλαος Βλαστός έφεραν την πρώτη ελληνική τυπογραφία (1486).
Τα κεφαλαία διατηρήθηκαν από την αρχαία επιγραφική γραφή.
Μεταγραφή: Ευαγγέλιο κατά Λουκάν (απόσπασμα)
Πρωτότυπο (10ος αι.)
Ε͞ΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΚΑΤΑ ΛΟΥΚΑΝ
ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΚΑΤΑ ΛΟΥΚΑΝ
Ἐπειδὴπερ πολλοὶ ἐπεχείρησαν ἀνατάξασθαι διήγησιν...
Ἐπειδήπερ πολλοὶ ἐπεχείρησαν ἀνατάξασθαι διήγησιν...
Λιγατούρα: περ → περ
Η βυζαντινή μικρογράμματη δεν είναι παρελθόν – είναι ζωντανή σε κάθε γράμμα που γράφουμε σήμερα.
Θέλετε να μάθετε να διαβάζετε βυζαντινά χειρόγραφα; Σχολιάστε παρακάτω!
