An aromanian text.Haneli Despoina.Την παρακατω ιστορία μας τη διηγήθηκε ο Κώστας Γάσιας, απο την Καλομοιρα Τρικάλων και ειναι στο βλάχικο ιδιωμα της περιοχής. Παρατηρούμε οτι σε κάποια σημεια ο ομιλητής μετακινειται στην ελληνική γλώσσα. Εκεινες οι λέξεις αποδιδονται με το ελληνικό αλφάβητο. Δινουμε επισης , τη φωνητική μεταγραφή του κειμένου καθώς και την ελληνική του μετάφραση:
........................................................................
aromanian text:
"Scala al Gavoyanaki"
Altî unî isturie,earà tsi dipuneà Turtsîlji di Amintsu,s’ tsià Trihoru.Cî Trihoru earà tsiflicadz multsî.S’ tsià aclonî di loà grînu, loà aroche,loà fîrinî, nghîrcà d’ atsia prăvdzile sh li tseà Amintsu, de s’ puate sî s’ hîrneascî.Aveà cîldurime, cale, di Amintsu.Di Janena,Amintsu, Trîhoru.Ala trîtsea hamblà omos.Shî veara trîtsea multu,shî tsià s’ auanî.Epidhis cî acîtseà neau multî auanî,protimiseà apoia si s’ ducî pri di ngeshu*.
Auanî tora tsi trîtseà,afù s’ dusirî atselji,atsăul aclonî tsi arà , shî loà atsiali tuti,loà forlu,paradzî di atsilo´ru tsi aveà ctimate ,aveà ahtări multe,de lî* luà paradz di foru.Shî s’ dusirî la unu aclonî tse s’ cunushteà. Dzîtsi, va nj’dai ahîtsi paradz..Vre, va ljai sh’di la mine dzîsi...Tse, tini altu soi...Va ljau sh’ di la tine..Vre amu fumealji multî,nu mi lipishesti....Nu ari, di mine su nghesu,tuts acshî sun...va s’ ljau s’ atsia...
Lji deadi paradzîlj atselj,tse lji cîftă´.
Apoia, dip’ unu anu di chirò,s’ dusi atsăul tsi s’ forolojisi,di puyoru*,di Trîhorū, s’ dusi sh’ acîtsè unî stenoma auà n’dzeanî,tse ari unî chiatra mari,shî s’ unumiseasti... sti Σκάλα του Γκαβογιαννάκη.Gavoyanachi earà atsăul tse lu earà cu turtsîlji,shî dipuneà puyoru di luà forlu.Acîtsè aclò tu stenoma atseanî, τάχα τυχαία.Ενώ earà, u avea militisitî...Singuru lu earà atsăul tse yineà d’ Amintsu...Alandu auanî apoia, lji gîri aclonî,steà tsi dzuî va dipuneà ielu puyoru acîtsè aclonî,shî taha... s’ aflarî n’gale....Vre γειά σου tine...γειά σου...tine, cum s’ unumiseà,καλά, s’unumiseà Gavoyanachi.Lji tseà Yani,ala επειdhής cî aveà un oclju,di lji tseà Gavoyanachi....Iu va ti duts dzîsi....Lji fatsi atsăul di Trîhoru...E, iu va mi ducu,dzîtsi, ama mi ducu puyoru s’ljau foruri s’ atsale ,dzîsi,cî ashteapte plai...Cîtse, earà ananghe s’ nji ljai s’ anjia atumsina....E, eu nu adaru ahtări, di itsi nj dzîcu,atseà adaru...Tora,vedz cî nj vinghe sh’ anjia sirau ameà,dzîsi atsăul di Trîhoru...Tora va ljau sh’eu forlu tsi aprindi....Tsi foru va ljai, eu nu am paradz,dzîtsi....E,tora va vedz...Di d’aclonî,lji deadi unî pingî,di s’află´ hamblà...Hamblà όμως are πεντακόσα μέτρα sh’ yini dip acshî.Acshi yini dip κρεμαστό...Lji deadi unu, cîdzù aclonî, tsi s’ featse, va cîdzù di sti pravda analtu,di s’ vîtîmă´....Nu puteà sî dzîcî tora Turtsîlj cî lu vîtîmă´ altu...S’ arurică´ di sti pravda analtu,shî s’ vîtîmă´.
Sh’armasi aclonî,la scala al Gavoyanachi,aclò tsi cîdzù tse ul pimsi alandu.
...............................................................................
fonetic text:
altɨunɨisturíe ǀ irátsedipunyátúrtsɨʎydiamíntswǀ stsyátrixórwǀǀ kɨtrixórwirátsiflikádzmúltsɨǀǀ stsiáaklónadilwágrɨ́nwǀ lwáaróce ǀ loáfɨrínɨ ǀ ŋgɨrkádatsíaprə́vdzileʃlitsyáamíntsw ǀ despuátesɨsxɨrnyáskɨǀǀ avyákɨlduríme ǀ kále ǀ diamíntsu ǀǀ diɟánena ǀ amíntsu ǀ trixóru ǀǀ alátrɨtsyáxambláómos ǀǀ ʃɨvyáratrɨtsyámúltu ǀ ʃɨtsyásawánɨ ǀǀ epiðískɨakɨtsyányáwmúltɨawánɨ ǀ protimisyáapóyasisdúkɨpridiŋɟéʃw ǀǀ awánɨtóratsitrɨtsyá ǀ afúsdúsirɨatséʎy ǀ atsə́wlaklónɨtsiará ǀ ʃɨlwáatsyálitúti ǀ lwáfórlu ǀ parádzɨdiatsilórwtsiavyáktímate ǀ avyáaxtə́rymúlte ǀ delɨlwáparádzdifórw ǀǀ ʃɨsdúsirɨlaúnwaklónɨtseskunuʃtyá ǀǀ dzɨ́tsi ǀ vaɲidáyaxɨ́tsparádz ǀǀ vre ǀ vaʎáyʃdilamínedzɨ́si ǀǀ tsé ǀ tíniáltusói ǀǀ vaʎáwʃdilatíne ǀǀ vreámwfumyáʎimúltɨ ǀ númilipiʃésti ǀǀ núári ǀ dimínesuŋɟésw ǀ tutsakʃɨ́sún ǀǀ vasʎáwsatsía ǀǀ ʎidyádiparádzɨʎatséʎy ǀ tseʎikɨftə́ ǀǀ apóya ǀ dipunánwdiciró ǀ sdúsiatsélwtsisforolojisí ǀ dipuγórw ǀ ditrɨxórw ǀ sdusiʃakɨtséúnɨsténomaawándzyánɨ ǀ tseáriúnɨcátramári ǀ ʃɨsunumisyásti ǀ stiskálatugavojanáci ǀǀ gavojanácy ǀ iráatsélwtseluirákutúrtsɨʎy ǀʃɨdipunyápuórwdilwáfórlu ǀǀ akɨtséaklótusténomaatsyánɨ ǀ táxatiҫéa ǀǀ enóirá ǀ uavyámilitisítɨ ǀǀ síŋgurwluiráatsə́wltsejinyádamíntsu ǀǀ alánduawánɨapóya ǀ ʎigɨríaklónɨ ǀ styátsídzúavadipunyáyélwpuγórw ǀ akɨtséaklónɨ ǀ ʃɨtáxa ǀ saflárɨŋgále ǀǀ vrejásutínejásutíne ǀ kumsunumisyá ǀ kalá ǀ sunumisyágavojanácy ǀ yúvatidútsdzɨ́si ǀ ʎifátsiatsə́wlditrɨxórw ǀǀ eǀ yúvamidúkw ǀ dzɨ́tsi ǀ ámamidúkwpuγórwsʎáwfórurisatsále ǀ dzɨ́si ǀ kɨaʃteápteplái ǀǀ kɨtsé ǀ iráanáŋɟesɲiʎáysaɲíaatúmsina ǀǀ é ǀ éwnúadárwaxtə́ry ǀ diítsiɲidzɨ́kw ǀ atseáadárw ǀǀ tóravédzkɨŋivínɟesaɲíasiráuamyá ǀ dzɨ́siatsélwditrɨxórw ǀǀ tóravaʎáwʃéwfórlutsiapríndi ǀǀ tsífórwvaʎáy ǀ éwnúámparádz ǀ dzɨ́si ǀǀ é ǀ tóravavédz ǀǀ didaklónɨ ǀ ʎidyádiúnɨpíŋgɨ ǀ disafléxamblá ǀǀ xambláómosárepentakósamétraʃjínidípakʃɨ́ ǀǀ akʃɨ́jínidípkremastó ǀǀ ʎidyádiúnw ǀ cɨdzúaklónɨ ǀ tsísfeátse ǀ vacɨdzúdistiprávdaanáltu ǀ disvɨtɨmə́ ǀǀ ʃarmásiaklónɨ ǀ laskálaalgavojanácy ǀ aklótsicɨdzútsewlpímsialándu ǀǀ
..................................................................
Η Σκάλα του Γκαβογιαννάκη.
Άλλη μια ιστορία , ήταν που κατέβαιναν οι τούρκοι από το Μέτσοβο, πήγαιναν στα Τρίκαλα. Γιατί στα Τρίκαλα ήταν τσιφλικάδες πολλοί. Πήγαιναν εκεί και έπαιρναν σιτάρι,έπαιρναν ρόκες, έπαιρναν αλεύρι,φόρτωναν από κεί τα ζώα, και τα πήγαιναν στο Μέτσοβο , για να μπορούν να ταϊστούν.Είχε καλντερίμι, δρόμο, από το Μέτσοβο. Από Γιάννενα, Μέτσοβο, Τρίκαλα.Αλλά περνούσε χαμηλά όμως.Και το καλοκαίρι περνούσαν πολύ, και πήγαιναν κι εδώ. Επειδής που έπιανε χιόνι πολύ εδώ, προτιμούσαν μετά να πηγαίνουν μέχρι κάτω.
Εδώ τώρα που περνούσαν, αφού πήγαν εκείνοι, εκείνος εκεί που ήταν, και έπαιρνε εκείνα όλα, έπαιρνε τον φόρο, τα λεφτά εκείνων που είχαν τα χτήματα, είχε τέτια πολλά, και τους έπαιρνε τα λεφτά από το φόρο.Και πήγαν εκεί σέ έναν που γνωρίζονταν.Λέει, θα μου δώσεις τόσα λεφτά.Βρε, θα πάρεις και από μένα, είπε...Τι, εσύ άλλο σοϊ ..Θα πάτω και από σένα. Βρε έχω οικογένεια πολύ, δε με λυπάσαι; Δεν έχει, από μένα και κάτω, όλοι έτσι είναι....θα σου πάρω κι εσένα. Του έδωσε τα λεφτά εκείνα που του ζητούσε. Έπειτα, μετά από κάνα χρόνο καιρό, πήγε εκείνος που φορολογήθηκε, από κάτω, από τα Τρικαλα, πήγε κι έπιασε ένα στένωμα εδώ πάνω, που έχει μια πέτρα μεγάλη και ονομάζεται, στη σκάλα του Γκαβογιαννάκη.Γκαβογιαννάκης ήταν εκείνος που τα ήταν ( είχε ) με τους τούρκους, και κατέβαινε κάτω κι έπαιρνε το φόρο.Έπιασε εκεί στο στένωμα εκεί , τάχα τυχαία. Ενώ ήταν, το είχε μελετημένο.Μόνος του ήταν αυτός που ερχόταν από το Μέτσοβο.Ο άλλος εδώ μετά, του φώναξε εκεί, ήξερε τι μέρα θα κατέβαινε αυτός χαμηλά έπιασε εκεί, και τάχα...βρέθηκαν στο δρόμο... βρε γειά σου εσένα, ...γειά σου εσένα...., πως ονομαζόταν, καλά, ονομαζόταν Γκαβογιαννάκης.Τον έλεγαν Γιάννη, αλλά επειδή που είχε ένα μάτι, τον έλεγαν Γκαβογιαννάκη...Που θα πας, λέει...του κάνει εκείνος από τα Τρίκαλα...Ε, που θα πάω, λέει, αφού πάω κάτω να πάρω τους φόρους και τα τέτια, λέει, γιατί περιμένουν πάνω....Γιατί, ήταν ανάγκη να μου πάρεις κι εμένα τότε;...ε, εγώ δεν κάνω τέτια, ότι μου λεν εκείνο κάνω....Τώρα, βλέπεις οτι μου ήρθε κι εμένα η δική μου σειρά, είπε εκείνος από τα Τρίκαλα. Τώρα θα πάρω κι εγώ το φόρο που πρέπει...Τι φόρο θα πάρεις, εγώ δεν έχω λεφτά,λέει...Ε, τώρα θα δείς...
Και από κει, του δωσε μια σπρωξιά, και βρέθηκε κάτω. Κάτω όμως, έχει πεντακόσια μέτρα κι έρχεται εντελώς έτσι. Ετσι έρχεται, εντελώς κρεμαστό. Του έδωσε ένα, έπεσε εκεί,, τι έγινε, θα έπεσε από πάνω από το ζώο, και σκοτώθηκε.Και έμεινε εκει, στη σκάλα του Γκαβογιαννάκη,εκεί που έπεσε που τον έσπρωξε ο άλλος.
No comments:
Post a Comment